Do prac społecznie użytecznych starosta na wniosek gminy może skierować bezrobotnego bez prawa do zasiłku korzystającego ze świadczeń z pomocy społecznej do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy, w której bezrobotny zamieszkuje lub przebywa, w wymiarze do 10 godzin w tygodniu. Do wykonywania prac społecznie użytecznych mogą być kierowane również osoby uczestniczące w kontrakcie socjalnym, indywidualnym programie usamodzielniania, lokalnym programie pomocy społecznej lub indywidualnym programie zatrudnienia socjalnego, jeżeli podjęły uczestnictwo w tych formach w wyniku skierowania powiatowego urzędu pracy.
• Bezrobotnemu nie posiadającemu prawa do zasiłku przysługuje świadczenie w wysokości nie niższej niż 6,80 zł za każdą godzinę wykonywania prac. • Świadczenie nie przysługuje za okres niewykonywania pracy, w tym za okres udokumentowanej niezdolności do pracy. • Prace społecznie użyteczne są realizowane na wniosek gminy na zasadzie porozumienia zawartego ze starostą. • Gmina sporządza do dnia 31 stycznia każdego roku roczny plan potrzeb w zakresie wykonywania prac społecznie użytecznych i przesyła go właściwemu miejscowo staroście i kierownikowi ośrodka pomocy społecznej. • Kierownik ośrodka pomocy społecznej na podstawie porozumienia sporządza listę bezrobotnych bez prawa do zasiłku, którzy mogą zostać skierowani do wykonywania prac społecznie użytecznych na terenie gminy, i przesyła ją do właściwego miejscowo powiatowego urzędu pracy. • Gmina lub podmiot, w którym są organizowane prace społecznie użyteczne, przyjmuje skierowanego przez Starostę bezrobotnego bez prawa do zasiłku w celu wykonywania prac społecznie użytecznych, zgodnie z porozumieniem. • Prace społecznie użyteczne mogą być organizowane na wniosek prezydenta miasta na prawach powiatu skierowany do dyrektora właściwego powiatowego urzędu pracy.
Starosta refunduje gminie ze środków Funduszu Pracy do 60% minimalnej kwoty świadczenia przysługującego bezrobotnemu. Sposób i tryb organizowania prac społecznie użytecznych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25.10.2005 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 210 poz. 1745).